Ψηφίστηκε το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών που φέρει τον τίτλο «Αναμόρφωση του πειθαρχικού δικαίου των υπαλλήλων του δημοσίου τομέα, σύσταση Ελληνικού Κέντρου Εμπειρογνωμοσύνης Διοικητικών Μεταρρυθμίσεων και λοιπές διατάξεις», με αποτέλεσμα να αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο το κράτος ελέγχει, κρίνει και τιμωρεί τα πειθαρχικά παραπτώματα στο Δημόσιο. Το νέο θεσμικό πλαίσιο δημιουργεί έντονο προβληματισμό αναφορικά με τη συνταγματική του εναρμόνιση ως προς το άρθρο 103 του Συντάγματος.
Ακολουθούν οι κυριότερες αλλαγές που προβλέπονται στο νέο πειθαρχικό δίκαιο:
- Καταργούνται τα υπάρχοντα πειθαρχικά συμβούλια και τη θέση τους αναλαμβάνει νέο όργανο το οποίο θα συγκροτείται αποκλειστικά από μέλη από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, χωρίς εκπρόσωπους των εργαζομένων, δικαστές ή στελέχη του Υπουργείου Εσωτερικών, με στόχο την ταχύτερη και ενιαία κρίση. Η λειτουργία του θα ξεκινήσει σταδιακά, ήτοι από 1/1/2026, με πλήρη ανάληψη των αρμοδιοτήτων έως 1/1/2027.
- Δημιουργείται Μητρώο Πειθαρχικών Υποθέσεων, οι δημόσιοι υπάλληλοι θα λαμβάνουν κοινοποιήσεις μέσω υπηρεσιακού email, θα συμμετέχουν σε τηλεδιασκέψεις και η ανάρτηση των αποφάσεων θα πραγματοποιείται στην ιστοσελίδα της Δι@ύγεια με ανωνυμοποίηση.
- Προβλέπονται δεσμευτικές προθεσμίες σε κάθε στάδιο με ευθύνη για καθυστερήσεις ώστε να μειωθούν οι εκκρεμότητες.
- Προβλέπονται νέα παραπτώματα. Ενδεικτικά αναφέρονται: η άρνηση συμμετοχής σε διαδικασίες αξιολόγησης, η χρήση κοινωνικών δικτύων με τρόπο που θίγει την υπηρεσία ή η παραβίαση υποχρεώσεων εκπαίδευσης και στοχοθεσίας.
- Ακόμη, προβλέπονται αυστηρότερες ποινές οι οποίες περιλαμβάνουν από απλή έγγραφη επίπληξη μέχρι οριστική παύση. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η πρόβλεψη για απόλυση σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης άρνησης στην διαδικασία αξιολόγησης.
- Τέλος, εισάγεται η «πειθαρχική συνδιαλλαγή», η οποία επιτρέπει στον ελεγχόμενο υπάλληλο να ζητήσει ευνοϊκότερη ποινή, εφόσον δεν έχει προκληθεί σοβαρή ζημιά ή έχει αποκατασταθεί πλήρως. Αυτή η δυνατότητα ισχύει μόνο για παραπτώματα που δεν επισύρουν την ποινή της οριστικής παύσης.
*Πώς σχετίζονται οι αλλαγές του νέου πειθαρχικού δικαίου με το άρθρο 103 Συντάγματος;
Το άρθρο 103 παρ. 4 του Συντάγματος κατοχυρώνει τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, επιτρέποντας την απομάκρυνσή τους μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις: λόγω παραίτησης ή πειθαρχικών παραπτωμάτων που προβλέπει ο νόμος. Συγκεκριμένα, η παρ 4 του αρ 103Σ αναφέρει: Οι δημόσιοι υπάλληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν. Αυτοί εξελίσσονται μισθολογικά σύμφωνα με τους όρους του νόμου και, εκτός από τις περιπτώσεις που αποχωρούν λόγω ορίου ηλικίας ή παύονται με δικαστική απόφαση, δεν μπορούν να μετατεθούν χωρίς γνωμοδότηση ούτε να υποβιβαστούν ή να παυθούν χωρίς απόφαση υπηρεσιακού συμβουλίου, που αποτελείται τουλάχιστον κατά τα δύο τρίτα από μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους. Κατά των αποφάσεων των συμβουλίων αυτών επιτρέπεται προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπως νόμος ορίζει.
Τίθεται, λοιπόν, ζήτημα σχετικά με το κατά πόσο οι αλλαγές που θεσπίζονται στο νέο πειθαρχικό δίκαιο αναφορικά με τις νέες, αυστηρότερες ποινές και την σύσταση του οργάνου που θα αντικαταστήσει τα πειθαρχικά συμβούλια παραμένουν εντός των ορίων της προαναφερθείσας συνταγματικής διάταξης.
Με τις αλλαγές στο νέο πειθαρχικό δίκαιο, το κράτος, αφενός μεν, αποκτά αποτελεσματικότερα εργαλεία για την αντιμετώπιση αδράνειας, αδιαφορίας ή καταχρήσεων στο Δημόσιο, αφετέρου, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις θεωρούν ότι η αποδυνάμωση της συμμετοχής των υπαλλήλων στα πειθαρχικά όργανα και η αυστηροποίηση των ποινών μπορεί να θίξει τη συνταγματική προστασία της μονιμότητας, μετατρέποντάς την σε τυπική εγγύηση χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο.
Σχετικά με τις εκκρεμείς υποθέσεις, επισημαίνεται ότι δεν χάνονται ούτε ξεκινούν από την αρχή. Μέχρι την πλήρη έναρξη λειτουργίας του νέου Ενιαίου Πειθαρχικού Συμβουλίου (1/1/2027), οι υποθέσεις θα εξακολουθήσουν να εξετάζονται από τα υφιστάμενα όργανα. Από τη στιγμή που το νέο Συμβούλιο αναλάβει (σταδιακά από 1/1/2026), θα γίνει μεταφορά όλων των φακέλων που δεν έχουν κριθεί οριστικά, στο νέο μητρώο. Οι ήδη εκδοθείσες αποφάσεις παραμένουν σε ισχύ και δεν εξετάζονται εκ νέου αυτεπάγγελτα.
Συνοπτικός πίνακας των κύριων αλλαγών
| Πεδίο | Τι αλλάζει |
| Οργάνωση | Ενιαίο πειθαρχικό συμβούλιο του ΝΣΚ → κατάργηση υφιστάμενων συμβουλίων |
| Διαδικασία | Ψηφιακή διαχείριση, τηλεδιασκέψεις, Μητρώο, Δι@ύγεια, δεσμευτικές προθεσμίες |
| Παραπτώματα | Νέα αδικήματα: αξιολόγηση, απλήρωτη εργασία, κοινωνικά δίκτυα κ.ά. |
| Ποινές | Πιο αυστηρή κλίμακα: έως οριστική παύση· νέα μέσα πειθαρχικών κυρώσεων |
| Αργία και διοικητικά μέτρα | Αυτοδίκαιη και δυνητική αργία, μεταθέσεις για διαφάνεια |
| Δικαιοσύνη | Πειθαρχική ανεξάρτητη από ποινική, επάνοδος σε περίπτωση αθώωσης |
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το νέο πειθαρχικό δίκαιο μπορείτε να βρείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο:
https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/bcc26661-143b-4f2d-8916-0e0e66ba4c50/13037552.pdf